TURBOLU ARAÇ NASIL KULLANILMALI;
Turbo egzosdan çıkan gazın basıncı ile çalışan bir tirübin ve bu tirübinden hareket alan bir fan kullanılarak motora giren havanın sıkıştırılarak yanmanın verimini artırmakta kullanılır.
Turbo dizel araç kullanırken dikkat etmeniz gereken önemli bilgiler;
Turbo dizel motora sahip olan araçlar gaz verilerek ısıtılmamalıdır. Hava iklim koşullarına göre 30 - 90 saniye arasında rölantide çalışması ondan sonra yola çıkılması. Diğer önemli nokta ise motor soğukken yüksek devirde kullanılmamalıdır. Çünkü motor soğukken yüksek devire çıkması aynı zamanda yüksek basınç oluşmasına neden olur bu durum turbo türbinlerine zarar verebilir. Yani motor soğukken 2500 devri aşmamakta fayda var.
Turbo araçları çalıştırmak kadar stop etmekte büyük önem arz eder. Tıpkı ilk çalıştırmada motorun gaz verilmeden ısıtılması gerektiği gibi stop edilirkende en az 30 saniye gaz verilmeden çalıştırılması gerekir.
Bunun nedeni motor çalışırken turbo türbinlerini birbirine bağlayan milin yağlanmasıdır. Kontağı kapattığınızda motor durur buna bağlı olarak yağlama da durur. Ancak turbo yağsız olarak bir süre daha dönmeye devam eder. Bu durum turboda büyük zararlar açabilir. O yüzden motoru stop etmeden önce rölantide bir süre çalıştırarak turbo türbinlerinin normal devrine inmesi beklenmelidir.
Eğer turbo dizel aracınızı sağlıklı olduğu kadar ekonomik olarak da kullanmak istiyorsanız “maximum tork” durumuna dikkat etmeniz gerekir. Yani dizel araçlar için maximum tork gücü üreten devir aralığını geçmemelisiniz.
Turbo dizel araçlarda maximum güç genellikle 1750 ile 3750 devirleri arasında üretilir. Bundan fazlası gereksiz ve zararlıdır. Aracınızın hangi devirde en yüksek torka ulaştığını bilmenizde yarar var. Araç hareket halindeyken de maximum güç aralığını geçip geçmediğinizi aracın çekişinden de hissede bilirsiniz.
İkinci önemli nokta ise kalkış ; kalkışlarda aracınızı kesinlikle rölanti (1000) devrine düşürmeyin. Bu durumda mazot pompası zarar görebilir. Aynı şekilde rölanti de gidiyorsanız gaz pedalına bir anda yüklenmeyin, turbo yüksek basınç altında kalacağı için zarar görebilir.
YAĞLAMA YETERSİZLİĞİDeğişim süresi aşılmış ve değiştirilmemiş kirli yağ ile dolmuş yağ filtresi yetersiz yağlama yaparak turbo şarj milinde ve burçlarda aşınma ve yanmaya neden olur.
Ayrıca turboşarj yağ giriş çıkışlarına sürülen silikon sıvı contalar turbo şarj yağ kanallarının tıkanmasına ve yetersiz yağlanmaya neden olur.
EMME PERVANESİNDE YABANCI CİSİMLERDEN KAYNAKLANAN HASARLARHava filtresi tarafındaki borularda kalan cıvata, üstüpü , somun ve başka yabancı cisimler pervanenin zedelenerek iş görmez hale gelmesine neden olur.
Yetersiz havadan kaynaklanan hasarlarHava filtresi tıkalı olduğunda yetersiz hava nedeni ile hava filtresi yönüne doğru ileri geri hareket ederek boşluk oluşturacaktır. Sonuçta rotor merkezleme yatağı bozulacak, turbo mutlaka arıza yapacak ve turbo kompresör salyangozuna yağ dolacaktır.
Turbolar hakkında bazı DİKKAT edilmesi önerilen hususlar;
- Motor yağını kaliteli seçin ve düzenli değişimini sağlayın.
- Her zaman motor üreticisinin tavsiye ettiği yağı kullanın. WD40 ve benzeri temizleme katkılarını ya da gevşeticileri kullanmayın.
- Her zaman motorun ısınması için 30 ila 60 saniye kadar bekleyin.
- Soğuk ve ince yağ, ısınmış bir yağ gibi kolayca hareket edemez ve parçaların bir süre yağsız kalmasına yol açar.
- Yola çıktığınızda turboyu hemen devreye sokmayın, turbo henüz yağ ihtiyacını gidermemiş olabilir.
- Aracı stop etmeden önce turbonun soğuması ve bir sonraki çalışma için gerekli yağlamayı yapması için 30 saniye kadar rölantide çalıştırın.
- Yüksek devirlerde tirübin devamlı dönmektedir.Bu esnada motoru kapamak turboya giden yağıda kapamak anlamına gelir.Bu durumda turbo yataklarında ciddi hasarlar oluşur.
- Motorun yağını her değiştirdiğinizde yağ filitresinide değiştirin ve ilk çalıştırmada yağ basıncının sağlandığına emin olun.
Yukarıdaki hususları yerine getirmeniz ve aracınızı iyi bir şekilde kullanmanız,bakımlarına dikkat etmeniz durumunda Turbo en az motorunuz kadar sorunsuz ve uzun ömürlü olacaktır.
TURBOLARDA SIK GÖRÜLEN ARIZALAR ;
Kontrolsüz basınç hareketleri
Turbodan kaynaklanan yağ kaçakları
Pallerin eğilmesi ya da mil boşluğunun açtığı gürültüler
Turbonun aşırı ısınması nedeniyle motorda oluşan hasarlar
Turbo milinin kırılması
Turbo westgate valf diyaframının patlaması
Turbo salyangozunun çatlaması
-Kontrolsüz Basınç Hareketleri
Valf diyaframının patlaması,valf iticisi vidasının kırılması,valf boru patlaması nedenleriyle gerçekleşebilen arıza türüdür.
Bu arıza,araçta gaz verme esnasında ani kesikler şeklinde kendini gösteriyor.
Aşınmaya ve aşırı yüklemeye bağlı olarak ortaya çıkan bu arıza,250-1000ytl arası masrafa sebep oluyor.
-Yağ Kaçakları
Turbo milinin kesilmesi,mil çevresinde oluşabilecek aşırı boşluk sebebiyle,yağ tutamaması nedeniyle ortaya çıkan arıza rölantide çalışırken dahi egsozdan mavi renkli duman atılması şeklinde kendini gösterir.
Motorda yağ eksilmesine yol açar.
Motor yağ basıncını düşürdüğü için son derece önemli bir arızadır ve hemen giderilmelidir.
Bu arıza 500-1000ytl arası masraf açar.
-Aşırı Gürültü
Kullanıcılar tarafından aracın gaz pedalına basıldığında vınlama ya da aşırı pedal sesi ve turbo gücünün azalması şeklinde kendini gösteren arıza;kötü kullanım,zaman içinde oluşan normal aşınma gibi nedenlerden ortaya çıkar.
Turboların aşırı yüksek devirlerde görev yapması bu parçaların sorunlu hale gelmesine yol açmaktadır.
Tamiri 750-100ytl civarındadır.
-Aşırı Isınma
Turbo salyangozu içinde gaz sıkışması nedeniyle oluşur.
Kullanıcılar tarafından,araçta gerçekleşen aşırı güç kaybı ve egsoz sisteminin kızarmasıyla anlaşılır.
Soruna egsoz sisteminde oluşan hasarlar katkı yapar.
Katalizatörde oluşan birikmeler sonucu gaz geçişini sağlıklı yapamayan egsozlar turbo salyangozu içerisinde gaz sıkışmasına ve aşırı ısınmaya yol açar.
Bu nedenlerle deforme olan salyangoz bir süre sonra görev yapamaz hale gelir.
Bu turbonun komple değişmesini gerektirebilir.
Bu da 1500-2500ytl ye tekabül eder.
-Turbo Milinin Kırılması
Turbo yağlamasını zayıf olması nedeniyle oluşur.
Motordan turboya yağ getiren hortumun tıkanması sebebiyle kuru kalan turbo fazla ısınır ve mil hızla aşınır.
Egsoz gazında yoğunluk,mavi renkte çıkması ve araçta bariz güç kaybı şeklinde belirtiler göstererek anlaşılır.
Yine turbo komple değişebilir,maliyet 1500-2500ytl arasındadır.
-Turbo Westgate Valf Diyaframının Patlaması
Aşırı basınca yol açacak hareketlerde ve aşırı gaza yüklenmelerde ortaya çıkabilecek bir arızadır.
Kullanıcı tarafından gaz verildiğindeki kesikliklerden anlaşılır.
Elektronik diagnostik cihazları aracılığıyla da tespit edilebilir.
Turbonun aşırı yüksek devirlerde çalışmasından ve araç bakımlarının düzensizliği nedeniyle oluşur.
-Turbo Salyangozunun Çatlaması
Kullanıcılar tarafından egsoz patlama sesine benzer patlama hissedilebilecek olan arıza,aynı zamanda araçta aşırı performans kaybına yol açar.
Genellikle uzun kulanım sonucu aşınma nedeniyle ortaya çıkar.
Kullanıcısına tamir maliyeti 750-2000ytl civarındadır.
Bu Arızaların Oluşmasını Engellemek ya da Geciktirmek için Öneriler ;
Özellikle performanslı kullanımlar sonrasında,araç terk edilmeden önce motor bir süre rölanti devrinde bırakılmalıdır.Bu sayede aşırı devirli çalışırken kuruyan turbo sisteminin kendini yağlamasına izin verilmiş olur.
Sürekli sağlanan performansta değişiklikler görüldüğünde araç hemen bir uzmanın kontrolünden geçirilmelidir.
Motor hava filtresi sık sık kontrol edilmeli,temizlenmeli ya da değiştirilmelidir.Buradan geçebilecek partiküller aşırı hassas olan ve oldukça yüksek hızlarda görev yapan sisteme zarar verebilmektedir.
En fazla 70bin km’de bir araç turbosu bir uzman tarafından gözden geçirilmelidir
Motor yağının düzenli olarak kontrol edilmesi,her yağ değişiminde motor yağ filtresinin de değiştirilmesi;turboya giden yağın kalitesinin de yüksek kalmasına neden olacaktır.
Rölantide uzun süre çalıştırılarak motorun aşırı ısınmasına olanak verilmemelidir.
Mümkünse araca bir turbo basınç saati konularak turbonun ürettiği basınç sürekli kontrol altında tutulmalı,değerlerde oluşabilecek değişiklikler gözlenmelidir.
Araç egsozlarında oluşacak arızalar turboları yakından ilgilendirmektedir.Bu arızalar giderilmeli ve egsoz bakımı ihmal edilmemelidir.
Motora yapılan periyodik bakımlar (yağ ve filtre değişimi) ihmal edilmemeli,zamanında yağ ve filitre değişimini sağlayarak meydana gelebilecek turbo arızalarına olanak verilmemelidir.
.jpg)
