Araba Bujisi ne işe yarar ? Bujinin Görevi nedir ?
Bujinin görevi, yanma odasına alınan hava-yakıt karışımını, kıvılcım oluşturarak yakmak-patlatmaktır. Buji, ateşleme bobininden gelen 20-30 bin voltluk gerilimi, buji tıranklarından atlatarak kıvılcım (ark) oluşturur. Yüksek gerilimle, tırnaklar arasındaki hava iyonlaşarak ark meydana gelir.
Buji hangi araçlarda hangi motorlarda bulunur ?
Bujiler benzinli ve benzinli/lpg'li motorlarda kullanılır. Benzinli motora sahip tüm araçlarda ateşleme bujisi kullanılır. Dizel araçlarda, (mazotla çalışan) motorlarda ateşleme bujisi bulunmaz. Dizel motorlar kıvılcımsız, sıkıştırılarak kendinden patlatmalı olarak çalışırlar.
(Bkz: Buji Arızaları - Buji Değişimi - Buji Tırnak Aralığı ve Temizliği)
Bujilerin Yapısı
Bujiler, porselen bir gövdeyle yalıtılmışlardır. Bujinin ortasından bir orta elektrot geçer, orta elektrottan + yüklü yüksek gerilim geçer. Bujinin uç kısmında ise, buji tırnağı bulunur, şasiye (-) bağlıdır. Kıvılcım işte bu + ve - uçlar arasındaki yük gerilim farkından oluşur. Yapısı genelde nikel alaşımdır.
Bujilerin tırnak yapıları, kıvılcımın güçlü veya zayıf olmasında etkilidir. Bujilerde kıvılcım ne kadar güçlü olursa, motorda yanma o kadar iyi olacak, motor performansı ve yakıt tasarrufu iyileşecektir.
Buji tırnakları ne kadar ince-sivri yapıda olursa, kıvılcım da o kadar iyi olur.
Sıcak Buji Soğuk Buji Nedir Ne Demektir ?
Soğuk Buji: Burun porseleni kısa olan bujilere soğuk buji denir. Burun porseleni kısa olduğundan yanma odasındaki sıcaklığın temas yüzeyi daha az olacaktır, daha az ısınacaktır. Bu bujilerin ısı kapasiteleri daha yüksektir.
Soğuk Buji: Burun porseleni uzun olan bujilere sıcak buji denir. Burun porseleni uzun olduğundan yanma odasındaki sıcaklığın temas yüzeyi de fazla olacaktır ve buji daha fazla ısınacaktır. Bu bujilerin ısı kapasiteleri daha düşüktür.
(Sıcak ve Soğuk Buji arasındaki fark)
(Sıcak buji soğuk buji ısı transferi)
Her otomobil üreticisi, ürettiği motor için en uygun yapıda bujiyi kullanır. Buji seçiminde, üreticilerin uygun bujilerin teknik özelliklerini gösteren katalog tablolarına bakılarak seçim yapılabilir.
Buji Değişimi Yakıtı Etkiler mi ?
Bujiler, motorda yanma olayını başlatır ve yanma kalitesini direkt olarak etkiler. Bu sebeple uygun bujiler kullanmak, aracın yakıt tasarrufu yapmasını sağlayacaktır. Uygun olmayan buji değişimlerinde araç daha fazla yakar ve motor performansı düşer.
Buji Özellikleri Neler Olmalı ?
1) Dayanıklı olmak
2) Gaz kaçağı yapmamak
3) Korozyona dayanıklı olmak
4) Boyutları uygun olmak
5) Erken ateşlemeye sebep olmamak
6) Akım kaçağına sebep olmamalı
7) Elektrotlar uygun özellikte olmalı
Binek otomobillerde kullanılan bujiler genelde 14 mm ya da 12 mm vida çapında olmaktadır.
Buji Tırnak Aralığı Ne Kadar Olmalı ?
Buji tırnak aralığı katalog değerine uygun olarak ayarlanır. Bu değer klasik ateşleme sisteminde 0,6 – 0,8 mm , elektronik ateşleme sistemlerinde ise 0,8 – 1 mm civarındadır.
Buji tırnak aralığı zamanla aşıntı sonucu büyür, normal olarak bujinin söküldüğünde temizlenmesi ve tırnak aralığının ayarlanması gerekir. Tırnak aralığı sentil ile kontrol edilerek ayarlanır.
1- Vida çaplarına göre 10-12-14-16-18-22 mm, en çok 14 ve 18 mm kullanılır.
2- Vida boylarına göre 14 mm lik için 3/8” – 7/16” – 1/2” – 3/4” vida boyu
3- Isı iletim durumuna göre Sıcak buji – soğuk buji
4- Conta durumuna göre Contalı buji – contasız (konik) oturma yüzeyli buji
5- Burun porselenine göre Standart tip – çıkık burun porselenli tip buji.
Ayrıca daha dayanıklı ve yüksek performans sunan platin ve iridyum uçlu bujiler yeni nesil araçlarda kullanılmaya başlanmıştır.
Bosch - Ngk Platin - İridyum Uçlu Bujilerin Özellikleri
Bu tip bujilerin elektrot ve tırnak uçları çok ince yapıdadır ve üzerleri özel olarak platin veya iridyum ile kaplanmıştır. Platin - iridyum bujilerin performansı çok daha iyidir, çabuk aşınmazlar, ortalama 100 bin km kullanılabilirler, egzoz emisyonlarını azaltırlar. Denso, bosch, ngk gibi buji üreten firmalar bu özel bujileri üretmektedirler.
Bu tip bujilerin elektrot ve tırnak uçları çok ince yapıdadır ve üzerleri özel olarak platin veya iridyum ile kaplanmıştır. Platin - iridyum bujilerin performansı çok daha iyidir, çabuk aşınmazlar, ortalama 100 bin km kullanılabilirler, egzoz emisyonlarını azaltırlar. Denso, bosch, ngk gibi buji üreten firmalar bu özel bujileri üretmektedirler.
(Denso'nun ürettiği iridyum buji)
(Bosch platin-iridyum bujiler)
Çok tırnaklı buji kullanmanın avantajı; bujinin, tek tırnaklı olanına göre, çalışma ömrünün uzun olmasıdır.
Bujide kıvılcım oluştukça çok küçük parçacıklar kopacak ve bujinin aşınmasına sebep olacaktır. Bujideki bu aşınma, tırnak aralığını büyütecek ve motor performansını azaltıp, aracın daha fazla yakıt yakmasına sebep olacaktır. Çok tırnaklı bujilerde tırnak sayısı fazla olduğu için, bu aşınma miktarı, tek tırnaklı bujilere göre daha az olacaktır.
Buji seçimi yaparken yine de yetkili servis tavsiyelerine uyulmalıdır. Bilinçsize tek tırnaklı buji çıkartılıp yerine çift tırnaklı buji takmak, sorunlara sebep olabilir.
(Çift tırnaklı ve üç tırnaklı bujiler)
.jpg)
