Süspansiyon sistemleri -Sabit süspansiyon sistemi ve Bağımsız süspansiyon sistemi olarak iki temel çeşide ayrılır.
Binek Otomobiller ve Hafif Ticari Araçlarda Kullanılan Süspansiyon Sistemi
Binek otomobillerde ve bazen hafif ticari araçların arka dingilinde (arka köprüde) (vw caddy gibi) bağımsız süspansiyon kullanılır. Bu tip araçlarda yeterli konfor ve yol tutuşu, makul seviyede de yük taşıyabilmesi amaçlanır. Ön süspansiyon her halükarda bağımsız süspansiyondur; ya çift salıncaklı ya da MacPherson bağımsız süspansiyondur.
Orta sınıf binek otomobil araçlarda en yaygın süspansiyon kombinasyonu:
Ön süspansiyon: Bağımsız (çift salıncaklı veya macpherson- genelde mac phersondır)
Arka Süspansiyon: Burulma kirişli süspansiyon (ben buna yarı bağımsız diyorum). Örneğin toyota corolla, renault clio, renault megane. Bu kombinasyon çok yaygın kullanılır.
veya
Ön Süspansiyon: Bağımsız (Çift salıncaklı veya macpherson- genelde mac phersondır)
Arka Süspansiyon: Bağımsız Çift salıncaklı (Örneğin: Honda civic)
Bu kombinasyon yol tutuşu ve performans açısından daha iyidir. Hem ön hem arka süspansiyon bağımsızdır.
Binek otomobillerde ön ve arkada yay olarak helezon yay ve amortisör kullanılır.
Hafif ticari araçlarda (kamyonet - minibüs- bazı doblo tipi araçlarda) önde yay olarak helezon ve amortisör; arkada yaprak yay-makas ve amortisör kullanılır.
Ağır Vasıtalarda (Kamyon - Tır - Otobüs gibi) Kullanılan Süspansiyon Sistemi
Bu tip araçlarda konfordan çok, daha fazla yük taşıyabilme beklentisi olduğundan, hem ön hem arka süspansiyonda sabit süspansiyon sistemi kullanılır.
Sabit süspansiyonda, yay olarak: kalın çok katlı makaslar (yaprak yaylar) veya yeni nesillerde makas yerine yay görevi gören hava körükleri kullanılır. Buna ilave olarak amortisör her zaman vardır. Yani; makas + amortisör veya hava körüğü + amortisör şeklinde kullanılır.
Bazı hafif ticari araçlarda (minibüs-kamyonet gibi), Ön süspansiyon bağımsız mac pherson süspansiyon + arka süspansiyonda sabit dingilde makas + amortisör kullanılır. Bu tip araçlarda kullanılan yaprak yaylar kamyonlara kıyasla daha az katlı ve daha ince olur, çünkü tonajları kamyonlar kadar çok değildir.
Ağır yük taşıyan araçlarda (kamyonlarda) yay olarak helezon yay kullanılmaz, helezon yayın yük taşıma kapasitesi düşüktür.
Aşağıda, sabit süspansiyon ve bağımsız süspansiyon detaylı anlatılmıştır.
Öncelikle (Bkz: Süspansiyon Sistemi Parçaları)
Daha gelişmiş bağımsız süspansiyon sistemleri için:
(Bkz: Havalı Adaptif Süspansiyon Sistemi)
(Bkz: Mercedes airmatic bağımsız süspansiyon)
SABİT SÜSPANSİYON
Sabit Süspansiyon Sistemi
Sağ ve sol tekerlekler bir dingil ile rijit olarak bir birine bağlıdır. Yoldan gelen darbe ve titreşimler, eğim farkları, tekerleklerin birbirlerine bağlı olmalarından dolayı her iki tekerlek tarafından karşılanır ve sönümlenir. Sadece tek tekerleğin maruz kaldığı etkilerden, diğer tekerlek de etkilenir.
Yoldaki eğimden, kasislerden ve çukurlardan, aracın gövdesi bir bütün olarak daha fazla etkilenir. Yaprak yay (makas) kullanılır.
Yapısı basittir, fakat çok dayanıklı bir süspansiyon çeşididir. Genellikle hafif ticari araçlarda, ticari araçlarda, kamyon, otobüs ve yük taşıyan araçlarda ve iş makinalarında kullanılır.
Daha az konforludur, virajlarda gövdede eğim oluşabilir, titreşim ve salınım daha fazladır.
(Sabit (dingilli) süspansiyon sistemi)
(Yaprak yaylı dingilli sabit süspansiyon)
4 Bağlantılı Tip Sabit Süspansiyon Sistemi
Arka süspansiyonda kullanılır. Sabit süspansiyon sistemi tipleri içinde en konforlu olan yapı budur.
(4 Bağlantılı Tip Sabit Süspansiyon)
Yatay Kontrol Rodlu Süspansiyon Kol Tipi (HelezonYaylı Sabit Süspansiyon)
4x4 araçlarda ve ağır yük taşıyan kamyon vb araçlarda kullanılır. Sabit dingille beraber helezon yay kullanılmıştır. Makaslı sisteme göre daha konforludur. Yapısı dayanıklıdır.
(Yatay Kontrol Rodlu Sabit Süspansiyon)
BAĞIMSIZ SÜSPANSİYON
Tekerlekler gövdeye birbirinden bağımsız olarak salıncak ve amortisör-yay bağlantısıyla bağlanmıştır. Yol şartlarından kaynaklanan bir tekerleğin hareketi (yukarı-aşağı hareketi) diğer tekerleği etkilemez. Daha iyi yol tutuşu sağlanır, virajlarda savrulma daha iyi önlenir.
Bağımsız süspansiyonda tekerlekler bağımsız olarak (yukarı-aşağı) hareket ettiğinden, araç gövdesinin eğilmesi ve savrulması azaltılmıştır. Böylece aracın direksiyonla yönlendirilmesi de iyileştirilmiştir.
(Bağımsız Süspansiyon Sistemi Yapısı)
(Amortisör, helezon yay, direksiyon kutusu, direksiyon rot kolu, direksiyon rot başı, alt salıncak, travers, rotil, direksiyon mafsalı (aks başı), viraj denge çubuğu, z rot)
Bağımsız Süspansiyon Avantajları Nelerdir ? (Bağımsız Süspansiyon Sistemi Özellikleri)
• Yaysız kütle ağırlığı daha azdır, aracın konforu ve yol tutuşu yüksektir.
• Yaylar, tekerleklerin konumunu etkilemez, daha yumuşak yaylar kullanılabilir,
• Tekerlekler bir sabit dingille birbirine bağlanmaz, bu sayede daha fazla hacim kazanılır, motor yere daha yakın monte edilebilir, taşıtın ağırlık merkezi yere daha fazla yakın olacağından yol tutuşu daha iyi olacaktır.
• Sabit süspansiyon sistemine göre daha fazla parçaya sahiptir, daha komplekstir.
• Süspansiyon bağlantıları ayarlanarak tekerlek geometrisi ayarlanabilir (toe-in, kamber vb)
• Viraj denge çubuğu sayesinde savrulma, yana yatma azaltılmış, konfor ve güvenlik arttırılmıştır.
Araç yoldayken tekerleklerden biri çukurda diğeri tümsekte olduğunda bile, tekerlekler birbirini etkilemez, bu sayede aracın gövdesi (şasisi) eğilmez ve düz durabilir. Sabit süspansiyonlu (dingilli ve makaslı) sistem olsaydı, araç yana doğru eğilecekti.
(Bağımsız Süspansiyon)
* MacPherson Süspansiyon Sistemi (Daha fazla bilgi için tıklayın)
* Çift Salıncaklı Süspansiyon Sistemi (Daha fazla bilgi için tıklayın)
- Burulma Çubuklu Çift Salıncaklı Süspansiyon Sistemi
Burulma Çubuklu Çift Salıncaklı Süspansiyon Sistemi
Alt salıncak lastik burçlu bir bağlantı ile üst salıncağa bağlıdır. Üst salıncak, frezeli olarak (dönmeyecek şekilde) burulma çubuğuna (tork koluna) bağlanmıştır. Helezon yay yerine, yük altında dönmeye zorlanarak burulan ve bu burulmayla yay etkisi gösteren burulma çubukları kullanılmıştır.
(Burulma Çubuklu Çift Salıncaklı Bağımsız Süspansiyon)
Önden çekişli otomobillerin arka süspansiyonlarında kullanılır. Aks kirişinin burulabilme özelliği vardır. Süspansiyon kolu aks kirişine kaynaklanmıştır. Daha fazla bagaj hacmi sunar. Virajlarda denge çubuğunun etkisiyle yana yatma etkisi azaltılır.
(Burulma Kirişli Süspansiyon Sistemi)
Taşıta Etki Eden Kuvvetler Nelerdir ?
Araç hareket ederken, araca yol yüzeyinden ve aerodinamik sebeplerle çeşitli kuvvetler etki etmektedir. Bu kuvvetler aracın salınım yapmasına sebep olur. Bu kuvvetler sonucunda araç; sallantı, yan yatma, zıplama, gezme yapabilir.
(Araca etki eden kuvvetler ve aracın yaptığı hareketler)
(Araca etki eden kuvvetler ve aracın yaptığı hareketler)
.jpg)
