İki Zamanlı Motor Nasıl Çalışır (Animasyonlu Anlatım)

(iki zamanlı motor)

İki Zamanlı Motor Nedir?

İki zamanlı motorlarda supaplar ve supap sistemi bulunmaz. Silindire açılan iki kanal vardır, biri emme kanalı biri  egzoz kanalı. Bu iki kanalı, piston aşağı yukarı hareket ederken kendisi açar ve  kapatır. Yağlama sistemi ve yağ karteri bulunmaz, iki zamanlı motorlarda benzin içerisine iki zamanlı (2T) yağ karıştırılır ve depoya öyle konur.

Krank mili bir tur döndüğünde, bir iş elde edilir ve bir turda (360^o ) emme-sıkıştırma-iş-egzoz tamamlanır. 

Strok Nedir?  (Kurs) 

Strok ne demek önce bunu açıklayalım. Pistonun gidip geldiği alt ölü noktadan üst ölü ile üst ölü nokta arasındaki mesafeye kurs veya strok denir.

Motorda Zaman Nedir?

Pistonun bir kurs (strok) boyunca yaptığı harekete zaman denir, bunu bir kez yaparsa 1 zaman meydana gelmiş, bu hareketi iki kez yaptığında (yukarı-aşağı) iki zaman meydana gelmiş zamandır.

İki Zamanlı Motor Nasıl Çalışır? (Çalışma Prensibi)

İki zamanlı motorlarda Emme, Sıkıştırma, İş ve Egzoz olayları, dört zamanlı motorlardaki net çizgilerle ayrılmamıştır. Özellikle egzoz ve emme olayı, her iki zamanda da meydana geliyor. Sıkıştırma ve İş olayları ise iki zamanda net olarak ayrılmış durumda.

İki zamanlı motorun çalışma zamanlarına detaylı olarak girmeden önce, bu motorlarda bir ön emiş meydana geldiği bilinmelidir. Karbüratörden gelen hava yakıt karışımı önce motor bloğuna (krank kutusuna) valfli bir kanaldan emiliyor, daha sonra buradan bir transfer kanalıyla silindirin içine emiliyor. Motor bloğuna hava yakıt karışımının girişi, bir önceki çevrimin sıkıştırma zamanı sırasında gerçekleşir. Yakıt hava karışımının motor bloğuna alınması, pistonun yukarıya çıkarken oluşturduğu vakum etkisiyle gerçekleşir. Motor bloğuna hava-yakıt karışımının alınmasıyla, krank ve yatakları da yağlanmış olur.

Yani dikkat edilmesi gereken iki ayrı hava-yakıt emiş türü var, biri karbüratörden krankın olduğu motor bloğuna KRANK KUTUSUNA EMME ve diğeri yanma odasına SİLİNDİRİN İÇİNE EMME. Bu ikisi karıştırılmamalı.

Emme zamanı olarak, karbüratörden motor bloğuna yapılan emişi baz alırsak,

1.Zamanda (piston yukarı çıkarken) Sıkıştırma ve Emme; 

2. Zamanda (piston aşağı inerken) İş ve Egzozzamanları gerçekleşir diyebiliriz.

İki zamanlı motor animasyon anlatımı:

*1. Zaman: Pistonun Alt Ölü Nokta’dan Üst Ölü Noktaya yukarı hareket etmesi:

SIKIŞTIRMA- KRANK KUTUSUNA EMME

Piston AÖN’dan yukarı doğru hareket eder. Piston yukarı çıkarken emme kanalını kapatır önce, hemen sonra egzoz kanalını da kapatır, böylece ÜÖN’ya yaklaşırken sızdırmaz bir oda oluşur (SIKIŞTIRMA). Aynı anda daha sıkıştırmanın başından itibaren, alttaki krank kutusunda (blokta) hacim artar, vakum oluşur, motor bloğuna hava-yakıt karışımı alttaki valfli giriş kanalından girer (EMME) (bir sonraki emiş için ön emme). Piston, hava-yakıt karışımın sıkıştırırken, ÜÖN’ya gelmeden önce buji kıvılcım çakarak karışımı ateşler.

  

*2. Zaman: Pistonun Üst Ölü Nokta’dan Alt Ölü Noktaya aşağıya hareket etmesi.

İŞ – EGZOZ-SİLİNDİRİN İÇİNE EMME

Bujinin ateşlemesiyle hava-yakıt karışımı yanar, yanma basıncıyla piston aşağı inerken biyel koluyla krankı döndürür ve iş elde edilir (İŞ ZAMANI), önce piston tarafından egzoz kanalı açılır ve egzoz gazları dışarı atılır(EGZOZ). Pistonun devam eden aşağı hareketi sebebiyle, motor bloğundaki (krank kutusu) artan basınçtan dolayı, motor bloğundaki hava-yakıt karışımı yukarı doğru emme kanalına hareket eder ve silindirin içine dolar (EMME). Silindire dolan taze hava yakıt karışımının etkisiyle, silindir içerisindeki yanmış egzoz gazları da dışarı SÜPÜRÜLÜR. Yani piston alt ölü noktaya yaklaşırken hem emme hem egzoz olayı meydana gelir.

İki zamanlı motorun avantajları

Normal dört zamanlı motorlarda, bir çevrim 720^o  iki krank turudur.  Yani bir silindirden iş alınabilmesi için, krank milinin iki kere dönmesi gerekir. İki zamanlı motorlardaysa, her dönüşte (360^o ) yani krank milinin her bir turunda bir iş zamanı elde edilir.

Her krank devrinde güç elde edildiğinden dolayı, aynı şartlar altındaki 4 zamanlı motorlardan daha güçlüdür 2 zamanlı motorlar.

İki zamanlı motorun dezavantajları

Yağ karteri yoktur, harici bir yağlama sistemi yoktur, motorun yağlanması benzine karıştırılan yağ ile sağlanır. Gürültülü çalışırlar. Egzoz emisyon değerleri yüksektir. Yakıt sarfiyatı fazladır.

İki zamanlı motorlar genellikle küçük hacimli motosikletlerde, çim biçme makinalarında, ağaç kesme makinalarında (canavar motoru) kullanılmaktadır.

(Bakınız:Temel Motor Bilgisi ve Motor Çeşitleri)
(Bakınız: Tüm Motor Parçaları ve Görevleri)