Jant Büyütmek Nedir Nasıl Yapılır?
Jantlar büyütmede 3 yöntem kullanılıyor genel olarak.
*1. Yöntemde jant çapı ve lastik çapı aynı kalıyor, sadece daha geniş lastik kullanılıyor. Yani buna sadece lastik genişletme işlemi diyebiliriz.
*2. Yöntemde jant çapı 1 inç büyütülüyor. (örn: 16 inçten 17’ye) Hem lastik çapı hem jant çapı büyüyor, yanak inceliyor.
*3. Yöntemde jant çapı 2 inç büyütülüyor. (örn: 16 inçten 18’e) Hem lastik çapı hem jant çapı büyüyor, yanak inceliyor.
(Bkz: Araca Geniş Lastik Takmak - Avantaj Dezavantajları)
(Bkz: Araca Geniş Lastik Takmak - Avantaj Dezavantajları)
Daha Büyük Jantın Zararları (Büyük Jant Dezavantajları)
Daha büyük jantların otomobili daha havalı gösterdiği bir gerçek. Sürücülerin estetik kaygılarla araçlarının jantlarını büyütmek istemeleri genellikle hayal kırıklığıyla sonuçlanıyor. Özellikle düşük motor hacmi, tork ve güç değerlerine sahip araçlarda, orijinal jant ölçüleri dışında büyük jant takıldığında bu durum ortaya çıkmaktadır.
Otomobil üreticileri, aracın motor karakteristiğine, süspansiyon özelliklerine, aracın konseptine ve müşteri beklentilerine göre en uygun jant büyüklüğünü belirler ve müşterilerine bu şekilde sunarlar. Tüm bu faktörler göz önüne alındığında büyük jantlar araç performansını arttırırken, bu faktörler göz ardı edildiğinde tam tersi sonuçlar ortaya çıkmaktadır.
Jant büyütme işleminde dikkat edilmesi gerekenleri aşağıdaki bölümden okuyunuz.
Jant büyütmenin zararları şu şekilde sıralanabilir.
*Hızlanma – ivmelenme azalır. Özellikle yetersiz motor gücüne sahip araçlarda, hızlanma azalacaktır. Bunu sebebi jantın daha ağır olması ve tekerleğin toplam çapının büyümüş olmasıdır. Daha büyük jantı döndürmek için daha yüksek tork (döndürme kuvveti) gereklidir, jant büyür ve motor aynı kalırsa, performans düşer. Daha büyük jantı döndürmek için daha çok tork gereklidir.
*Yakıt artar. Jant ölçüsü büyütmek, araçlarda yakıtı arttıracaktır. Daha büyük jantlar daha ağırdır ve bu ekstra ağırlık yakıtı olumsuz etkiler. Ayrıca tekerleğin komple çapı da büyürse, tekeri döndürmek için motor daha fazla zorlanacak ve daha çok yakacaktır.
*Aracın konforu azalacaktır. Büyük jantların lastiklerinin yanakları ince ve serttir. Normal lastiklerin yanak yüksekliği daha fazladır ve yoldan gelen darbeleri kısmen emerler. Büyük jantlı geniş lastikler yoldan gelen darbeleri kısmen de olsa yumuşatmadan direkt süspansiyon sistemine iletir. Spor araçların süspansiyonu, yüksek yol tutuşu sağlaması açısından zaten sert bir karakteristiğe sahiptir, fakat sıradan bir orta sınıf aracın süspansiyonu günlük kullanım için konfor-performans açısından ortalama bir karardadır, bu araca büyük jant takmak, konforu azaltır.
*Büyük jantlar daha pahalıdır, bu jantlar için üretilen lastikler de daha pahalıdır.
*Jant ebatını büyütmek, aracın süspansiyon sisteminde bir takım uyumsuzluklara ve arızalara sebep olabilir. Çamurluklara sürtme gibi problemlerle sıkça karşılaşılır. Tekerlek geometrisinin yeniden ayarlanması gerekir. Bu problemlerin aşılması için yapılacak müdahaleler ekstra maliyete sebep olur.
*Aracın hız göstergesi, orijinal jant büyüklüğü baz alınarak yapılan hesaplamaya göre hızı gösterir. Jant çapının değişmesi hız verisinde gerçek değerlerden sapmalara yol açar.
*Büyük jantlarda kullanılan geniş ve ince yanaklı lastiklerin kötü yol koşullarında deforme olması muhtemeldir. Çukur, kasis, kaldırım vb. sebeplerle lastik yanakları darbe alıp hasar görebilir, ayrıca darbe janta etki ederse jantın yamulması bile söz konusudur.
(Jant büyütme işleminde toplam tekerlek büyüklüğünün artması)
Daha Büyük Jantın Avantajları
Otomotiv üreticileri tarafından genellikle büyük hacimli araçlarda veya spor modellerinde daha büyük ebatlarda 17” 18” 19” inç çapında jantlar ve buna göre büyük ve geniş lastikler kullanılmaktadır. Büyük ebatlı jantların faydaları şu şekilde sıralanabilir:
*Daha iyi viraj dönüş performansı. Daha büyük jantlarda kullanılan geniş yüzeyli ve ince yanaklı lastiklerle özellikle viraj dönüş performansı artar, aracın yol tutuşu iyileşir, araç dönüşlerde daha stabil hareket eder. Yani daha yüksek hızlarda kayma ve savrulma olmadan virajlar alınabilir. İnce (dar) yanaklı lastikler virajlarda daha az esner.
*Daha iyi fren performansı ve yol tutuşu. Büyük ebatlı jantlarda kullanılan geniş ve ince lastiklerde, lastiğin yola temas eden yüzeyinin malzemesi daha yumuşak malzemeden yapılır, daha yumuşak lastiğin sürtünme katsayısı daha fazla olduğundan, frenleme mesafesi – fren performansı daha iyi olacağı gibi, yol tutuşu da artar. Bununla birlikle ince yanakların yapısı daha serttir, bu sertlik viraj performansını arttırır. Ayrıca daha büyük jantlarda daha büyük disk, daha büyük balata ve daha büyük kaliper pistonu kullanılabilir, daha büyük kaliper pistonu daha yüksek frenleme kuvveti sağlar. Daha büyük fren mekanizması (disk-balata-piston) yolda daha kolay soğur, daha soğuk daha iyi sürtünme daha iyi frenleme demektir. Ayrıca geniş lastiklerde, lastik yüzeyinde birim alana düşen kuvvet (basınç) daha az olacağından, lastik de daha az ısınır. Daha az ısınan lastik, daha iyi yol tutuşu ve fren demektir.
Jant Büyütmede Dikkat Edilmesi Gereken Noktalar
Aracın orijinal jantlarını söküp yerine daha büyük jantlar takılırken dikkat edilmesi gereken en önemli nokta, tekerleğin (jant+lastik) yani lastiğin dıştan dışa ölçülen çapının (toplam çapın) büyümemesi gerektiğidir.
Toplam çap = jant çapı + lastik yanak yüksekliği
Örneğin;
Yeni büyük jant aldınız, jant çapını 16 inçten 18 inçe çıkardınız. Bu durumda jant çapı büyüdü.
Yeni bir lastik de almak zorundasınız, işte dikkat edilmesi gereken kısım bu. Jant çapı büyürken, yeni lastiğin yanak yüksekliği küçülmelidir (incelmelidir). Yeni lastiğin yanak yüksekliği yeterince ince değilse, bu durumda tekerleğin toplam çapı, orijinal eski tekerlekten daha büyük olacaktır, bu durumda aracın hızlanması önemli ölçüde azalacak, yakıt sarfiyatı artacak, çekişi düşecek, hız göstergesi hatalı hız bilgisi verecek ve abs sisteminde problemler olacaktır. Çamurluğa sürtme, ses yapma gibi sorunlara yol açacaktır.
Bu sorunlarla karşılaşmamak için mutlaka eski tekerlek çapına mümkün olan en yakın çapı sağlayacak ölçülere sahip yeni bir lastik seçilmelidir. Bu işi yapan servislerde uyumluluk-dönüşüm tabloları büyük ihtimalle vardır.
Eğer sahip olduğunuz araç gerçekten güçlü bir araçsa ve yapısal olarak süspansiyon sistemi buna uygunsa, yukarıda sayılan olumsuzlukları yaşamayabilirsiniz.
Lastik Üzerinde Yazan Rakam ve Harflerin Anlamları
Örneğin: 196/65R15
196: Lastiğin genişliği (milimetre)
65: Lastik yanağının kesit oranı. Lastiğin yanak yüksekliği, lastiğin genişliğinin %65’ine eşitmiş. Yani: Yanak yüksekliği= (196 x 65)/100 = 127mm. Yanak yüksekliği 127 milimetre.
R: Radyal lastik
15: Lastik iç çapı. Bu, jantın dış çapına eşittir. 15 jant denir.
.jpg)
