Tekerlek Fren Silindiri Nedir ? Ne İşe Yarar?
Fren pedalına basıldığında, fren ana merkez silindirinde oluşan hidrolik yağ basıncı, kampanalı fren tablasında bulunan tekerlek fren silindirine gönderilir, hidrolik basınç fren silindirinde itme kuvvetine dönüştürülür ve pabuçları kampanaya bastırarak frenlemeyi meydana getirir. Sanayide bu parçaya “fren silindiri”, “fren pistonu”, “fren merkezi-tekerlek fren merkezi” de denebilir. Aslında fren merkezi kaputun altında servonun önündedir.
Tekerlek fren silindiri dökme demir veya alüminyumdan yapılır.
Tekerlek fren silindirinin en yaygın kullanımı, fren tablasında üstte çift etkili bir adet fren silindirinin kullanılmasıdır. Bunun dışında hem üstte hem altta tek etkili (tek pistonlu) iki adet fren silindirinin kullanıldığı, ve bunun gibi çeşitli konseptler de mevcuttur.
Tekerlek fren silindirinin içerisinde iki adet piston, bu pistonların keçeleri, bir geri getirme yayı ve dış kısımda toz lastiği bulunur. Ayrıca üzerinde bir adet hava alma tapası bulunur.
Fren hortumundan gelen basınçlı hidrolik yap, tekerlek fren silindirinin içerisine etki eder, sağ-sol iki adet pistonun arkasına etki ederek, pistonların iki yana açılmasını sağlar, böylece itme çubuğuyla pabuç-balatayı kampanaya iterek frenleme gerçekleşir. Fren pedalı bırakıldığında, hem silindirin içerisindeki geri getirme yayı, hem de pabuçlardaki geri getirme yayları sayesinde, pabuçlar ve pistonlar geri çekilir, frenleme sona erer.
Tekerlek Fren Silindiri Arızası ve Belirtileri Nelerdir? (Fren Silindiri Yağ Kaçağı)
Tekerlek fren silindiri çok sık arızalanan bir parça değildir. Bununla birlikte zamanla silindirin içerisindeki pistonları çevreleyen piston keçelerinin aşınmasından, metal parçaların paslanmasından dolayı fren silindiri arızalanabilir.
Arıza durumunda düşük hızlarda en kısa sürede araç servise götürülmelidir. Eğer frenler tutmuyor veya çok az tutuyorsa araç bir çekiciyle götürülmelidir.
Fren silindiri arıza belirtileri şunlardır:
Fren silindirinde hidrolik yağı kaçağı meydana gelmesi, frenlerin zayıflaması ve gösterge panelinde fren arıza lambası yanması. Piston keçelerinin eskiyip aşınması sonucu pistondan yağ sızıntısı meydana gelir, bu durumda kaputun altındaki fren hidrolik yağı rezervuar deposunda yağ miktarı azalacaktır, depo içinde seviye sensörü vardır ve seviye limiti değerin altına düştüğünde fren lambasını yakacaktır, bu durumda ilk önce fren boru-hortumlarında ve kampanalı (genelde arka tekerleklerde) frende bulunan fren silindirinde kaçak olup olmadığına bakılması gerekir. Fren silindirinde yağ kaçağı varsa, yenisiyle değiştirilmelidir. Çok pahalı bir parça değildir.
Daha nadir görülen arıza ise, tekerlek fren silindirinin içindeki pistonun paslanmadan dolayı tutuk kalması (basılı halde), bu durumda sürekli frenleme söz konusu olabilir. Yine bu durumda da fren silindiri değiştirilmelidir.
Bazen kampanalı frenlerde balatalar değiştirildiğinde, kısa bir süre sonra fren silindir merkezinin bozulup yağ kaçırdığı görülmektedir, bunun sebebi piston keçesinin, silindirin iç duvarındaki temas yüzeyinin değişmiş olması (çalışma aralığındaki değişim sebebiyle) ve keçenin alışılmış temas yüzeyi dışına çıkmış olmasıdır (yeni yüzey pürüzlü-paslı olabilir). Yeni kalın balata sebebiyle piston daha geride çalışır artık, kaçak durumunda fren silindiri değiştirilmelidir.
(Tekerlek fren silindiri parçaları)
Tekerlek Fren Silindiri Değişimi
Tekerlek fren silindiri değişiminde, üreticinin önerdiği ve standartları karşılayan kaliteli yedek parça tercih edilmelidir. Değişim yapılmadan önce tabla balata spreyiyle temizlenmeli, mümkünse geri getirme yayları ve kauçuk fren hortumu da değiştirilmelidir. Yeni parça takıldıktan sonra fren sisteminde hava alma işlemi yapılması zorunludur.