SÜLFATLAŞMA
Eğer bir akü şarj olduğundan fazla deşarj oluyor ise, plakalarda sert kurşun sülfatlar oluşur. Buna "sülfatlaşma" denir. Pozitif plakalar açık kahverengi, negatifler ise soluk beyaz renk alır. Sülfatlaşma neticesinde akünün kapasitesi ve yeniden şarj alma kabiliyeti düşer.
Sebepleri:
1- Akünün uzun süre stokta bekletilmesi
2- Aracın uzun süre çalıştırılmaması
3- Araçtaki kayış gevşekliği
4- Araç elektrik sistemindeki arıza sebebiyle akünün şarj olmaması (Araç şarjının 13,8 voltun altında çalışması)
5- Araçta elektrik kaçağı olması ( Bagaj lambası, kapı lambası, sonradan eklenen elektrikli düzenekler vb. gibi )
6- Deşarj olmuş akünün redresörde tam şarj edilmeden müşteriye teslim edilmesi
7- 24 voltluk araçlarda konvertör olmaması veya arızalı çalışması
8- Araçtaki elektrik tüketen sistemlerin açık unutulması (Farın açık kalması vb.)
9- Dengesiz kullanım ( Araç çalışmaz durumdayken alıcıların uzun süre kullanılması )
Kalıcı Olmayan Sülfatın Giderilmesi:
Deşarj olmuş ( Sülfatlaşmış ) akü, kendi asitli suyu ile kapasitesinin 1 / 20 ‘ si yani % 5 ‘ i değerindeki akım (Amper) ile redresörde şarj edilir. Akü, redresörde şarjda iken, en az 16,1 voltu görmüş ve yoğunluklar da 1,280 gr/ cm3 değere ulaşmışsa şarj oldu demektir.
AŞIRI ŞARJ Sebepleri:
1- Araçta 14,8 Volt üstü yüksek şarj
2- Araç elektrik sistemine ilave tesisat çekilmesi
3- Deşarj olmuş akünün redresörde, spekt üstü, yüksek akımla şarj edilmesi
4- Aküye asitli su ilavesi veya asitli suyun boşaltılması
Belirtileri:
1- Bütün gözlerin elektrolit yoğunluklarının yüksek olması
2- Maşalı voltmetre ile yükleme yapıldığında gözlerde kaynama
3- Aşırı ısınma
4- Aşırı ısınma sebebiyle asitli su seviyelerinin düşmesi
5- Plakalarda dökülme 6- Asitli su renginin koyulaşması
7- Asitli su yüzeyine cam elyafların çıkması
8- Akü kapağındaki buşonların altında siyahlaşma
9- Araç farlarının, gaza basıldığında kırpma yapması.
Akünüzle ilgili yaşayabileceğiniz ve garanti belgenizde "Garanti Dışıdır" tanımına giren hata tipleri ve bunlarla ilgili açıklamalar aşağıda verilmiştir.
Bu grup içinde, oluşması çeşitli şartlara bağlı olan hata tanımları sırasıyla ;
- Sülfatlaşma
- Aşırı Şarj ( Yanık ) Olarak tanımlanabilir.
Bu hataların nasıl oluştuğu ve bu hatalardan nasıl korunabileceğiniz aşağıda tanımlanmıştır. Sülfatlaşan bir akü, devamlı kapasite kaybettiğinden, sonunda normal şarjı da aşırı olarak algılayacak ve yanacaktır ancak sülfatlaşmamış bir akü de, aşırı bir şarja maruz kalarak yanabilir. Sülfatlaşmış bir akü kurtarılabilir, ancak yanmış bir akü artık kullanılamaz.
Araç elektrik sisteminden kaynaklanabilecek sülfatlaşma ve aşırı şarjın nedenlerini daha detaylı incelersek;
1.ARAÇ ŞARJ SİSTEMİNİN
1/a - ALTERNATÖR KAYNAKLI
Günümüzde araç şarj sistemleri, alternatör çıkış değeri olarak 13.8-14.8 Volt arasında
değerler vermektedir. Eğer bir şarj sistemi 13,8 V’ dan aşağı yada 14.8 V’ dan yukarı şarj veriyorsa akü için ya yetersiz
besleme yapılıyor , ya da aşırı şarj veriliyor demektir. Yetersiz şarj olması durumunda akünün sülfatlaşması ( kurşun
plakaların üzerinde sülfat kristalleri oluşması – piyasa söylemiyle plakaların sertleşmesi) söz konusudur. Aşırı şarj durumunda akünün yanması olasıdır. Bu nedenle alternatör çıkışlarının servis kontrolleri esnasında düzenli olarak kontrol
ediliyor olması gerekir.
1/b - MARŞ MOTORU KAYNAKLI
Yine araç elektrik sistemi içinde yer alan marş dinamosu kayışının da gevşek olmasının yetersiz şarj çıkışı vermesi nedeniyle akünün sülfata gitmesine sebebiyet vermesi yaşanabilecek bir oluşumdur.
1/c - BAĞLANTILAR
Akü kutup başlarında veya bağlantı kablolarında korozyon olması, kablolar da kopuk, kırık olması yetersiz şarja neden olabilir. Aracınızda düzenli olarak ( en az 3 ayda bir ) akü bağlantı noktalarını kontrol ediniz.
2. ARAÇTA FAZLA VE KONTROL DIŞI TÜKETİM NEDENİYLE AKÜNÜN BOŞALMASI VE UYGUN ŞARJ EDİLMEMESİ
2/a - ARAÇTAKİ KAÇAKLAR VEYA AÇIK BIRAKILAN TÜKETİCİLER
Araçta oluşabilecek iç kaçaklar veya açık bırakılacak tüketiciler nedeniyle akü normal şarj / deşarj döngüsünün dışında çalışmak zorunda kalacaktır. Uzun süre deşarj vaziyet kalan ve yeteri kadar ve/veya uygun şekilde şarj edilemeyen akü önce sülfatlaşmaya ve sonrasında da yukarıda belirtilen nedenle plakaları yanarak dökülmeye başlayacaktır. Örnek uzun süreli dörtlü flâşörlerin yanık bırakılması, farların açık bırakılması vb. durumlar akünün hızlı deşarj olmasına neden olacaktır.
2/b - ARACIN UZUN SÜRE KULLANILMAMASI
Araçlarda kaçak olmasa bile donanımda bulunan sürekli aktif konumdaki tüketiciler (saat, vb.) araç tipine bağlı olarak 0-100 mA/h düzeyinde tüketim olabilmektedir.
2/c - ARACIN KISA MESAFELİ VE KISA SÜRELİ KULLANILMASI
Aracın kısa mesafeli ve kısa süreli kullanılması durumunda,
Madde 2-2 de bahsedildiği gibi, araçlardaki akülerin şarjlarından eksilen miktarı yerine koymak için uygun süre çalışmadıklarından deşarj durumu artarak devam edecek ve kalıcı sülfatlaşma nedeniyle aküde yukarıda bahsedilen sorunlar oluşacaktır.
2/d - ARACA UYGUN AKÜ ALINMAMASI
Araçlar ilk tasarım koşullarına uygun olarak seçilen akü ile donatılmıştır. Kullanım şartlarının değişmesi durumunda ( ilave ışıklar, müzik aleti, vb. ilave tüketici ilavesi, aracın LPG‘li araca dönüştürülmesi, aracın ticari araca dönüştürülmesi vb.) aracın üzerindeki akünün değiştirilmesi ve yeni şartlara uygun akünün seçilmesi gerekmektedir.
2/e - AKÜNÜN YÜKSEK SICAKLIK ALTINDA UZUN SÜRE BEKLEMESİ
Sıcaklık akünün ömrünü kısaltır. Aracın uzun süre çalıştırılmadan, direkt güneş alacak şekilde bırakılması, akünün hızlı bir şekilde boşalmasına ve yeteri kadar şarj edilemediğinde de (eğer çok boşalmış ise yetkili serviste ek şarj yapılması gereklidir.) yine sülfatlaşmaya daha sonra da aşırı şarja dönmesine neden olacaktır.
3.AKÜYE UYGUN VE ZAMANINDA BAKIM YAPILMAMASI
Eğer araca takılan akü bakımlı ya da az bakımlı akü konumunda ise (120 Ah ve üstü), düzenli olarak ( 3 ayda bir ) akünün
hücre elektrolit seviyelerinin kontrol edilmesi gereklidir. Gereğinden fazla düşmüş elektrolit seviyesi ( eğer seviye plakanın
altına düşmüş ise ) plakaların yanmasına ve akünün de aşırı şarja gitmesine sebebiyet verir.
.jpg)
