(Çift istavrozlu ve tek istavrozlu mafsal)
Üniversal mafsal nedir?
Farklı eksenlerde çalışan iki mili, bir birine açılı olarak bağlayan ve hareket ileten parçaya üniversal mafsal denir. Dönen millerin hareketlerini açılı olarak iletmekte kullanılır. Otomotivde şanzıman ve diferansiyeli bir birine bağlana kardan (şaft) milinde kullanılmaktadır. Daha fazla açılı ve daha yüksek devirli hareket iletimlerinde sabit hız mafsalları kullanılmaktadır.
Üniversal mafsalların görevleri:
Ø Vites kutusu çıkış miliyle şaftı birbirine bağlar
Ø Vites kutusu çıkış mili ile arka dingil arasında, değişen yol şartlarından doğan açıyı (dingilin yukarı-aşağı hareketi) karşılamak
Ø Farklı eksenlerde bulunan iki mili arasıdaki dönüş hareketini iletir.
Üniversal Mafsalın Yapısı
Genellikle şaftın iki ucuna yerleştirilir. Şaftlarda en çok en çok istavroz tipi üniversal mafsallar kullanılmaktadır.
1) Çatal
2) İstavroz zarfı ( Masuralı Yatak)
3) İstavroz (Üzerinde gresörlük bulunur)
İstavroz tipi üniversal mafsallarda bir ya da iki istavroz bulunur. İstavroz kolları (muyluları) masuları ya da masuları olmayan yatakların içine geçerler ve bu yatakların içinde hareket ederler. Yataklar yuvalarına sıkı geçmiştir ve segmanla sabitlenmiştir.
(Üniversal mafsalın parçaları: çatal,istavroz, istavroz muylusu, burç ve masuralı yatak, segman, gres kanalı)
Mafsallar, zımba ve çekiç yardımı ile sökülür.
(Üniversal mafsal istavrozunun kısımları)
(Üniversal mafsal animasyon)
Üniversal mafsallar sadece otomotivde değil, iş makinalarında, tarım makinalarında sıkça kullanılan bir bağlantı elemanıdır. Traktörlerin kuyruk millerinden alınan dönüş hareketini, tartım makinalarına iletmek için kullanılan şaftlarda da üniversal mafsallar kullanılmaktadır. Mafsalların sağlıklı çalışabilmesi için aşırı yüklemeden ve darbeli yüklemeden kaçınmak gerekir. Mafsaldaki istavroz muyluları yük ve darbe sebeiyle aşınıp boşluk yapabilir. Mafsal arızalandığında kütürtü şeklinde ses yapacaktır.
Mafsalların uzun ömürlü kullanılabilmesi için düzenli olarak yağlanması gerekir. Üniversal mafsallarda, periyodik olarak gres yağı basılması için bir gres memesi bulunur. Gres pompası kullanılarak mafsallar yağlanmalıdır, gres yağı basılırken, yağ mafsalın yataklarından çıkana kadar yağ basılabilir.
Mafsal Çeşitleri
•Adi Üniversal Mafsallar (Yukarıda anlatılan)
-Rzeppa Sabit Hız Mafsalları
-Bendiks – Weis Sabit HızMafsalları
-Tracta Sabit Hız Mafsalları