(Şaft - Kardan Mili)
Şaftın Görevi Nedir ? (Kardan Mili Ne İşe Yarar?)
Şaft mili, şanzımanın çıkış milinden aldığı hareketi diferansiyel kutusuna iletir. Şanzımanın torku, diferansiyele, oradan da aks milleri ve tekerleklere iletilir. Kardan mili ve şaft aynı şeydir.Şaft Nedir Ne İşe Yarar? (Görevleri)
Ø Vites kutusuyla diferansiyel arasında bağlantıyı sağlar
Ø Vites kutusunda oluşturulan tork veya hızın diferansiyele, oradan da aks ve tekerleklere aktarılmasını sağlamak
Ø Değişken yol ve yük durumlarına göre vites kutusu ve diferansiyel arasında esnek olarak çalışır.
Şaft Milinin Yapısı
Şaft milleri genellikle içi boş mil olarak üretilirler. Böylece şaft mili daha hafif ve dayanıklı olacaktır.
İçi dolu mili daha ağır olacağından yüksek devirlerde mil yataklarını daha fazla zorlar ve eğilme riski (atalet momenti nedeniyle) daha fazla olur.
(Şaft milinin yapısı: İçi boş mil, eksenel harekt eden kayıcı tip mafsal, üniversal mafsallar)
(Dört çekişli bir aracın aktarma organları)
(Şaftın Yapısı)
Şaft Çeşitleri Nelerdir ?
Tek Parçalı Şaftlar : Ağır yük taşıyan kamyon ve iş makinalarında genellikle kullanılır.
Çok Parçalı Şaftlar : Otomobillerde genellikle kullanılır. Çok parçalı şaft, şaftın daha açılı bir şekilde bağlanmasını sağlar, daha az yer kaplar, aracın yere daha yakın olabilmesini sağlar, böylece ağırlık merkezi de yere daha yakın olur. İki parçalı şaftlarda askı bilyası bulunur.
Şaft Mili Askı Bilyeleri
Askı bilyesi, iki parçalı şaftlarda kullanılır.
İç kısmı rulmanlıdır, bu, şaftın rahatça dönmesini sağlar. Dış kısmı sabit olup, bağlantı kepiyle aracın alt kısmından şasisine bağlanır.
Şaftın orta kısmına bağlanıp desteklenmesini sağlar.
Bir lastik takız içinde bulunur. Böylece titreşim ve gürültünün şasiye geçmesi önlenir.
Askı bilyesi zamanla aşınıp ses yapabilir. Bu durumda askı bilyesini değiştirmek gerekir.
(Şaft milinin yapısı ve askı bilyesi)
Kayıcı Mafsallar
Araçlarda, diferansiyel ile vites kutusu arasındaki mesafe sabit değildir. Araç yüklendiğinde, ya da kasis üzerinden geçerken, arka dingil (diferansiyel) yukarı doğru hareket eder, bu durumda diferansiyel ile şanzıman arasındaki mesafe kısalır; tersi durumlarda ise mesafe uzar. Yani bu mesafe şartlara bağlı olarak sürekli değişir. Şaft milinin bu mesafe değişimlerinde çalışabilmesi için, şanzıman tarafındaki ucuna kayıcı tip mafsal yerleştirilmiştir.
Yapısı; içi frezeli boru şaft tarafında, bunun içine geçen dışı frezeli mil ise, mafsal tarafındadır. Frezeli mil, içi frezeli boru içerisinde ileri-geri hareket ederek, şaftın boyunun uzayıp kısalmasına imkan verir.
(Kayıcı tip mafsal)
Şaft Arızası Nasıl Anlaşılır ? Şaft Milinden Ses Geliyor Nedeni Nedir?
Şaft (kardan) milinden anormal seslerin gelmesinin nedenleri ve çözümleri.
Özellikle kalkışlarda ve frenleme yaparken gelen "tak" şeklindeki darbeli ses oluşmasının sebebi, mafsalların bozuk olup boşluk yapmasıdır. Mafsal değiştirilmeli.
Veya şaftın ucundaki mahruti dişli ile ayna dişli arasındaki boşluğun fazla olmasıdır. Dişlilerin boşluğu ayarlanmalı ya da bozuk dişliler değiştirilmelidir.
Yolda giderken gelen titreşimli seslerin sebebi genelde; mafsallardan birinin ya da hepsinin boşluk yapmış olması, bozulmuş olması, ya da şaft milinin eğilip balansının bozulmuş olmasıdır.
* Flanş bağlantı cıvatası gevşek. --> Belirtilen torkla sıkın.
* Orta yatak (askı bilyası) sıkma cıvatası gevşek. --> Belirtilen torkla sıkın.
* Orta yatak (askı bilyası) zayıf veya deforme olmuş.--> Lastiği değiştirin.
* Şaft mili iğneli rulmanı aşınmış.--> İstavroz kiti ile değiştirin.
* Kayıcı mafsal frezesinin boşluğu çok fazla.--> Çatal manşonunu veya kardan (şaft) milini değiştirin.
* Kardan mili istavrozunun eksenel boşluğu çok fazla.--> Şim ile boşluğu ayarlayın.
* Kardan mili iğneli rulmanı aşınmış.--> İstavroz kiti ile değiştirin.
* Bilyalı rulman aşınmış veya yapışmış.--> Bilyalı rulmanı değiştirin.
* Yatakla freze arasındaki yağlayıcı bozuk.--> Yağlayın.
Özellikle kalkışlarda ve frenleme yaparken gelen "tak" şeklindeki darbeli ses oluşmasının sebebi, mafsalların bozuk olup boşluk yapmasıdır. Mafsal değiştirilmeli.
Veya şaftın ucundaki mahruti dişli ile ayna dişli arasındaki boşluğun fazla olmasıdır. Dişlilerin boşluğu ayarlanmalı ya da bozuk dişliler değiştirilmelidir.
Yolda giderken gelen titreşimli seslerin sebebi genelde; mafsallardan birinin ya da hepsinin boşluk yapmış olması, bozulmuş olması, ya da şaft milinin eğilip balansının bozulmuş olmasıdır.
* Flanş bağlantı cıvatası gevşek. --> Belirtilen torkla sıkın.
* Orta yatak (askı bilyası) sıkma cıvatası gevşek. --> Belirtilen torkla sıkın.
* Orta yatak (askı bilyası) zayıf veya deforme olmuş.--> Lastiği değiştirin.
* Şaft mili iğneli rulmanı aşınmış.--> İstavroz kiti ile değiştirin.
* Kayıcı mafsal frezesinin boşluğu çok fazla.--> Çatal manşonunu veya kardan (şaft) milini değiştirin.
* Kardan mili istavrozunun eksenel boşluğu çok fazla.--> Şim ile boşluğu ayarlayın.
* Kardan mili iğneli rulmanı aşınmış.--> İstavroz kiti ile değiştirin.
* Bilyalı rulman aşınmış veya yapışmış.--> Bilyalı rulmanı değiştirin.
* Yatakla freze arasındaki yağlayıcı bozuk.--> Yağlayın.
Şaft Milinde Titreşim Neden Olur? (Arızanın Nedenleri Belirtileri ve Çözümleri)
Yüksek devirde giderken şaft milinde titreşim oluşmasının nedenleri ve çözümleri:
* Şaft milinin çatal yönü yanlış takılmış. --> Hizalama işaretini tekrar düzenleyin.
* Şaft mili iğneli rulmanı arızalı. --> İstavroz kiti ile değiştirin.
* Şaft mili eğik. --> Şaft milini değiştirin. (Ya da özel cihazı olan tamircide düzelttirin)
* Şaft milinin balansı bozuk. --> Balans ayarı yaptırın.
* Bilyeli rulman aşınmış veya bozuk. --> Rulmanı değiştirin.
Düşük devirde giderken şaft milinde titreşim oluşmasının nedenleri ve çözümleri:
* Şanzıman çok hızlı. --> Şanzımanın değiştirme çubuğunu uygun konuma getirin.
* Kardan mili istavrozunun eksenel boşluğu çok fazla. --> Şim ile boşluğu ayarlayın.
* Kayıcı mafsal frezesinin boşluğu çok fazla. --> Çatal manşonunu veya kardan milini değiştirin.
.jpg)
