Toyota VVTL-i Motor Teknolojisi (Akıllı Değişken Supap Zamanlaması ve Supap Açıklığı Sistemi- Variable Valve Timing and Lift intelligent system)
VVT-i sisteminin bir sonraki aşaması olarak gösterilebilir VVTL-i sistemi, daha çok performans odaklı çalışmaktadır. VVT-i’dan farkı, supap açılma miktarı ve süresinin arttırılmış olmasıdır. Bu yönüyle i-VTEC’ e benzetilebilir.
Toyota VVTL-i sisteminde, değişken supap zamanlaması sistemine, belirli bir devirden sonra motor torkunu arttırmak amacıyla, emme supaplarının açılma miktarını (kamın supaba basma miktarını) arttıran sistem eklenmiştir. Böylece hem eksantrik milinin kam açısı değiştiriliyor hem de emme supaplarının daha fazla ve daha uzun süreli açılması sağlanıyor. Böylece motorun yüksek devirlerde ihtiyaç duyduğu daha fazla havanın yanma odasına girmesi sağlanmış oluyor.
Supap açılma miktarını arttırmanın temel mantığı, bir şekilde supapları daha fazla aşağı bastırabilmektir, bunun için; daha büyük kamları devreye sokmak (VTEC deki gibi) veya supap ile külbütör kolu (piyano) arasına bir hidrolik yastık (kam devralma mekanizması) ekleyip devreye sokarak, piyanonun supapları daha fazla miktarda açmasını sağlamak (VVTL-i) gibi sistemler geliştirilmiştir.
Bu sistem binek otomobillerde kullanılmamaktadır, Türkiye’de en fazla satılan binek otomobillerden olan Toyota Corolla modelinde bu sistem yoktur. Farklı spor modellerde (örn: toyota celica 1,8litre) kullanılmaktadır.
Toyota VVTL-i Nasıl Çalışır ? (Akıllı Değişken Supap Zamanlaması ve Supap Açıklığı Sistemi- Variable Valve Timing and Lift intelligent system)
VVTL-i mekanizmasının temel yapısı ve çalışması VVT-i sistemine benzerdir. Fakat supap açılma miktarının değiştirilmesi, farklı kaldırma miktarları olan iki kam arasında geçiş yaparak gerçekleştirilir.
VVTL –i sisteminde ilave olarak, yağ kontrol valfi ve eksantrik milleri ile külbütör kolları (piyano) bulunur.
VVTL-i için yağ kontrol valfi: VVTL-i yağ kontrol valfi, kam değiştirme mekanizmasının yüksek devir kamı tarafına uygulanan yağ basıncını, motor ECU’su tarafından hesaplanıp kumanda valfi kullanarak, kontrol altında tutar.
Eksantrik milleri ve külbütör kolları: Supap aralık miktarını değiştirmek için, eksantrik milinin her silindir için iki tür kamı vardır, bir düşük devir kamı ve orta devir kamı (küçük), ve bir de yüksek devir kamı (büyük). Biri büyük biri küçük olan bu iki kam, tek bir külbütör koluna basar. Bu tek külbütör kamı, iki emme supapını da açıp kapatır. Kam devralma mekanizması (hidromekanik yastık), supaplarla kamlar arasındaki külbütör koluna monte edilmiştir. Daha büyük olan kamın bastığı yerde, bu hidrolik yastık vardır ve daha büyük olan kam bu kısma bastığında, içine doğru gömülüp (yaylanır), büyük kamın bir etkide bulunmasını engeller. Bu sırada motor düşük devirde kullanılıyordur ve sadece küçük kamın külbütör koluna basmasıyla supaplar açılır. Büyük kam bir işe yaramaz. Bu çalışma modu düşük motor devirlerinde geçerlidir.
Motor devri yükseldiğindeyse (5000 – 6000 devirden sonra) , motor kontrol ünitesi, VVTL yağ kontrol valfine sinyal göndererek hidrolik kam devralma (hidromekanik yastık) sistemini çalıştırır. Külbütör mili içinden geçen basınçlı yağ, külbütör kolunda bulunan yaylı hidrolik yastığı sabitlemek için, kilit pimini yastığın altına iter. Böylece, büyük kam hidromekanik yastığın üzerine bastığında, yatık aşağı doğru yaylanamayacak (sert-sabit kalacak) ve büyük kamın etkisiyle külbütör kolu, supapları daha büyük mesafede aşağı bastıracak. Böylece supap açıklık mesafesi ve supap açık kalma süresi artmış olacak.
VVTL yağ kontrol valfinden gelen yağ basıncı külbütör kolundaki yağ deliğine ulaşır ve bu yağ basıncı kilit pimini yastığın altına iter. Bu yastığı sabitler ve yüksek devir kamını devreye sokar.Yağ basıncı uygulanmıyorken, kilit pimi yay kuvveti tarafından geri getirilir ve yastık serbest bırakılır. Bu, yastığı dikey yönde serbestçe hareket ettirir ve yüksek devir kamını durdurur.
Aşağıdaki videoda, VVTL-i sisteminin çalışması anlatılmıştır.
Toyota VVTL-i video anlatım:
VVTL-i sistemi nasıl devreye girer?
1. Motor devrinin 6000 dev/dak’nin üzerinde olması ve
2. Motor sıcaklığının 60 dereceyi aşmış olması gerekir.
VVT-i ve VVTL-i Arasında Ne Fark Vardır?
• Aynı anda emme ve ekzoz supaplarını kontrol edebilir.
• VVT-i sistemi 47° lik supap bindirmesi yaparken VVTL-i sistemi 94° ye kadar artırır.
• Supapların açık kalma sürelerini ve açılma stroklarını (mesafelerini) değiştirebilir.
.jpg)
