Kızdırma Bujisi – Ön Isıtma Bujileri Nedir?
Dizel motorlarda hava-yakıt karışımı sıkıştırılarak yakıldığı için, ateşleme bujisi bulunmaz. Piston ÜÖN’ye çıkınca sıkışan hava ısınır ve püskürtülen yakıt çok yüksek sıcaklıktaki havaya karışınca kendiliğinden yanar (patlar).
Fakat dizel motorun soğukken ilk çalıştırılmasında, hem motor hem de emilen hava soğuk olduğundan, sıkıştırma sonunda hava-yakıt karışımı yeterince ısınamaz ve motor çalışmaz (ya da çok zor çalışır), bunu önlemek için dizel motorlarda kızdırma bujileri (glow plug) kullanılır. Bu sisteme ön ısıtma sistemi denir.
Kızdırma bujisi arızaları için (Bakınız: Kızdırma Bujisi - Ön Isıtma Bujileri Arızaları)
Kızdırma bujisi arızaları için (Bakınız: Kızdırma Bujisi - Ön Isıtma Bujileri Arızaları)
(Kızdırma Bujisinin Yapısı-Parçaları)
Kızdırma Bujisinin Görevi Nedir? (Ön Isıtma Bujileri Ne İşe Yarar?)
Dizel motorlu araçlarda kullanılan kızdırma bujileri (ön ısıtma bujileri) çubuk sonda şeklinde uçları yanma odasına bakan elektrikle çalışan rezistanslardır. Kontak açıldığında, motor soğuksa “tık” diye röle sesi duyulur ve hemen devreye girerler, gösterge panelinde sargı şeklindeki kızdırma bujisi ikaz lambası yanar.
Yanma odalarını ısıtan kızdırma bujileri, dizel motoru soğukken ilk çalıştırmada çalışabilir hale getirirler. Böylece motor tek marşla çalışır. Kızdırma bujilerine verilen elektrik akımıyla, iç yapısında bulunan rezistans teller ısınır, kızdırma bujisinin yanma odasına bakan ucu kızarır ve yaklaşık 700-1000 santigrat dereceye kadar ısınır.
Kızdırma bujileri sayesinde dizel motor soğuk ilk çalıştırmada kolay çalışır, egzoz emisyonları azalır, sarsıntılı çalışma yok edilmiş olur.
Ön Isıtma Sisteminin Çalışması (Kızdırma Bujisi Çalışma Prensibi)
Kızdırma bujisinin çalışma süresi, motorun-havanın soğukluğuna bağlı olarak uzar veya kısalır. İkaz ışığı sönmeden motor çalıştırılmamalıdır, zaten çalışmayacaktır, bu şekilde uzun motora marş basmak akünüzü de bitirebilir.
Ön ısıtma sistemi parçaları şunlardır: Kontak anahtarı, soğutma suyu sıcaklık sensörü, gösterge panelinde kızdırma bujisi uyarı lambası, kızdırma bujileri, kontrol kutusu (röle) ve elektronik kontrol ünitesi.
Motor kontrol ünitesi, kontak anahtarı çevrildiğinde motor soğutma suyu sensöründen sıcaklık bilgisini alır. Sıcaklık değerine göre kızdırma bujilerinin ısıtma süresi ecu tarafından belirlenir. Örneğin motor su sıcaklığı -5 dereceyken, kızdırma bujisi ikaz lambası 10 saniye sonra sönerken, daha düşük motor suyu sıcaklığında bu süre uzayabilir. Motor daha sıcaksa, bu süre sıcaklığa göre kısalacaktır. Motor kontrol ünitesi, kızdırma bujilerine akım gönderip-kesen kumanda kutusuna (röle) sinyal göndererek, sistemi yönetir.
Gösterge panelinde ön ısıtma ikaz lambası söndükten sonra, marşa basılıp motor çalıştırıldıktan sonra, kısa bir süre kızdırma bujilerine akım verilmeye devam edilir, daha sonra akım kesilir.
(kendinden ayarlı çubuk tip kızdırma bujisi)
Motor soğutma suyu sıcaklık sensörü arızalanırsa, motor kontrol ünitesi hafızasında kayıtlı sabit bir ısıtma süresine göre kızdırma bujilerini çalıştırır. Örneğin 20 saniye gibi.
Kızdırma Bujisi Çeşitleri Nelerdir?
*Metal Kızdırma Bujileri
-Standart çubuk tipi kızdırma bujileri,
-Hızlı çalıştırma kızdırma bujileri,
-QGS çubuk tipi kızdırma bujileri (Quick Glow System), (Röle ile kumanda edilen yaygın tip)
-Kendinden ayarlı çubuk tipi
*Seramik Kızdırma Bujileri (En iyi performansı seramik tip kızdırma bujisi verir)
(Seramik kızdırma bujisi: daha ince yapılı)
Yeni nesil dizel motorlar direkt yanma odasına enjeksiyon yapılmaktadır fakat, eski nesil motorlarla birlikte, 3 tip yanma odası kullanılır dizel motorlarda. Bunlar, Ön yanma odası, türbülans odası ve direkt enjeksiyon. Kızdırma bujilerinin konumu, motorun yanma odası tasarımına göre değişir. Aşağıdaki resimlerde kızdırma bujilerinin konumları resimlerle gösterilmiştir.
.jpg)
