Otomotiv Teknolojisindeki ve Oto Servisindeki Gelişmeler - Sektöre Genel Bir Bakış
2000’li yıllardan itibaren çok büyük hızla gelişen elektronik ve bilgisayar sistemleriyle birlikte motorlu araçlarda da dönüşüm meydana geldi. Artık bindiğimiz araçlar birer elektronik alet gibi, biz kullanıyoruz ama onları elektronik sistemler çalıştırıyor ve bilgisayarlar (ECU-elektronik kontrol ünitesi) yönetiyor. Motor artık sadece mekanik bir donanım olmaktan çoktan çıktı, tamamen elektronik kumandalı hale geldi.
Eskiden benzin geliyorsa, distribütör ayarı yapıldıysa, buji çakıyorsa motor çalışırdı veya dizel motor kompresyon yapıyorsa ve mazot püskürtüyorsa motor çalışırdı, artık öyle değil.
Dizel motorlarda yakıt 2000-2500 bar basınçla, milisaniyelik sürelerde püskürtülüyor, üstelik bir yanma zamanında 5 kez püskürtme yapabilecek kadar hızlı. Bu, gelişmiş pompa, selenoid-piezo enjektörler ve yüksek kapasiteli işlemciye (cpu) sahip ECU sayesinde oluyor.
Benzinli araçlar artık, atmosferik hava beslemeli, emme kanalına 3-4 barlık benzin enjeksiyonlu motor konseptinin arızasız-sorunsuz serin sularından; turbo hava beslemeli ve direkt yanma odasına 120 bar basınçla benzin püskürtmeli, daha az yakan ve daha düşük emisyon değerlerine sahip yeni nesil benzinli motorların kızgın kumlarına geçiş yapmak zorunda kaldılar. Müşteri: “araba daha az yaksın” derken, devletler: “daha az çevreyi kirletsin (euro normları)” diyerek, teknolojinin de gelişmesiyle motorların gelişimini zorunlu kıldı.
Yeni nesil araçlarda bir çok elektronik kontrol ünitesi (ECU), elektronik donanımlar ve otomatik şanzımanlardakileri de eklersek yüzden fazla sensör (kaptör), onlarca elektronik donanım-kumanda (aktör), araçtaki tüm sistemleri yönetiyor, düzenliyor, çalıştırıyor. Egzoz emisyon normları, karbon salınımı ve tüketici beklentileri gibi sebeplerle daha az yakıt yakan daha az karbon salınımı yapan yeni nesil motorlar geliştirilerek sunulmaya devam ediliyor.
Daha düşük hacimli, turbo beslemeli, tüm donanımları elektronik sistemlerle donatılmış ve bilgisayar yazılımlarıyla (ECU) yönetilen içten yanmalı motorların hüküm sürdüğü yıllardayız. Gelecekte hibrit ve tamamen elektrikli araçların hüküm süreceği yıllara doğru yol alınıyor. Tesla model 3 elektrikli aracın daha satışa sunulmadan sipariş rekorları kırması bunu gösteriyor.
Motorlu araçlar elektronikleşip karmaşıklaştıkça, arızaların çeşitliliği ve onları çözmek de karmaşıklaştı. 90’ların oto tamirhane sahipleri yeni teknolojilere uyum sağlamakta zorlandı, uyum sağlayanlar kendini ve sistemlerini geliştirdi devam ediyorlar, uyum sağlayamayanlar ya dükkanı kapattı ya da mekaniker olarak devam etti; yürür aksam-fren-baskı balata-klasik 10 bin bakımı işleriyle sınırlı devam ettiler.
Mekaniker olarak kalanlar, bir elektromekanik alete dönüşen motorlu araçların dilinden anlamakta zorlanır oldu. Eskiden bir seri lamba ile, 12 voltla çalışan tüm elektrik tesisatında arıza bulunabilirken; elektronik donanım ve bilgisayar sistemleriyle donatılmış araçlarda bu yöntem işe yaramaz olmuştur. Elektronik donanımlar milivolt hassasiyetinde çalışmaktadırlar ve seri lamba yerine bilgisayarlı test cihazları veya an azından hassas şekilde kullanılabilen multimetre (avometre) olması zorunlu hale gelmiştir.
“Motor elektroniği” kavramı ortaya çıktı, artık yola elektromekanikerlerin liderliğinde devam ediliyor.
Yeni nesil otomobillerde – motorlu araçlarda, Motor ve tüm sistemler ECU’lerle yönetilir, ECU’ler CAN-BUS ismi verilen bir kablo ağıyla birbirine bağlıdır. Ayrıca tüm ECU’lere bir üniversal bağlantı noktasından (OBD soketi) bağlanılır, bu bağlantı bir el test cihazı veya üretici diyagnostik-arıza test yazılımına sahip bir diz üstü bilgisayar ile sağlanır.
EOBD-2 normuyla berber neredeyse tüm motor arızaları için özel olarak tanımlanmış “PXXXX” şeklinde rakamlardan ve harflerden oluşan arıza kodları kullanılmaktadır.
Örneğin P0200:Enjektör arızası.
Otomotiv üreticileri sundukları arıza test cihazlarıyla birlikte çok detaylı olarak;
*Arıza hafızası okuma
*Hata kodu belirleme
*Hata kodunun doğru olarak yorumlanması-tanımlanması
*Arızanın muhtemel sebepleri ( o araca özel)
*Arızanın nasıl giderileceği bilgisi (adım adım açıklama veya resimlerle gösterim veya videolu açıklama)
İmkanı sunmaktadır.
Oto servislerinin işlevselliğini, personel bilgi-tecrübesi ve alet-takım-anahtarlardan daha çok, bu dijital teknolojik donanımlar belirlemeye başlamıştır.
Yeni nesil otomobillerin teknolojik gelişimleri, servis – tamirhane aşamasını da büyük ölçüde geliştirmekte ve değiştirmektedir.
.jpg)
